Ön Bilgi

2007 yılında Hollanda’da yerleşik Rubicon Vakfı tarafından derneğimize, Hollanda BBI Matra programı kapsamında ülkemiz kıyı alanlarında bir proje yürütme teklifi getirildi.SAD Yönetim Kurulu proje önerisini benimseyerek, daha sonra konuyla ilgili sorumlu kuruluşlar olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı ile yaptığı ön görüşmeler ve yazışmalar sonucunda, alınan desteklerle Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde, balıkçılık dâhil kapsamlı bir deniz ve kıyı alanları yönetim planlaması üzerine proje hazırlanmıştır. Projenin, Rubicon Vakfı tarafından BBI Matra fonuna tesliminden sonra Temmuz 2008’de proje fon kaynağı tarafından onaylanarak 2 Ocak 2009 tarihinden itibaren başlanması öngörülmüştür. Toplam 220,000 Euro bütçeli proje 22 ay sürmüş (Ocak 2009-Kasım 2010) ve başarıyla tamamlanmıştır. Projede nakdi proje bütçesinin yanısıra, SAD-AFAG tarafından sağlanması taahhüt edilen ayni (kara-deniz araçları, malzeme ve ekipman, personel gibi) destekler de olmuştur.

Amaç

Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi’nin “Kıyı ve Deniz Alanlarının Bütünleşik Yönetim Planı” taslağının hazırlanması ve  ülkemizde örnek olabilecek bir Yönetim Planlaması modeli oluşturulması projenin temel amaçlarıdır.

Proje süresince yürütülecek çalışmalar sonucunda ulaşılması planlanan birinci amaç; Gökova Körfezi’nin biyolojik değerleri ile korunması ve alandaki sosyo-ekonomik faaliyetlerle birlikte bölgenin sürdürülebilir bir deniz-kıyı alanları bütünleşik yönetim planlamasına kavuşmasıdır.

Projenin uzun vadede beklenen katkısı ise, Türkiye’de denizel ve kıyı biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkı sağlaması ve ülke çapında ilgili ulusal kurum-kuruluşlar ile yerelde mülki idare ve yerel yönetimler tarafından etkin uygulanabilen yönetim planlaması modeli oluşması ve ilgili mevzuata kavuşulmasıdır.

Kapsam

Proje alan olarak tüm Gökova ÖÇK Bölgesi’ni kapsamaktadır. Projede gerek alandaki tüm kıyılar, gerekse deniz alanları çalışma kapsamındadır.

İçerik olarak ise, projenin kapsamı ekolojik boyutun yanısıra sosyo-ekonomik boyutu da içermekte olup, bütüncül bir değerlendirme yapılacaktır. Ayrıca insan faaliyetlerinin doğal ve kültürel değerlerin üzerinde yaptığı baskılar ve çözüm  önerilerinin getirilmesi de proje faaliyetleri arasındadır. “Balıkçılık  Yönetimi” ve “Bütünleşik  Deniz-Kıyı Alanlari Yönetimi” konularında mevzuat çalışmaları da yapılarak, uygulamada ilgili kurum-kuruluşların önceden işlerini kolaylaştıracak olan taslak mevzuat çalışmaları da proje faaliyetleri içinde yer almaktadır.

Projenin Birincil Prensibi

Projemizin birinci prensibi, proje çalışmaları ve çıktılarını kapalı devre bir yapıda sadece yürütücü STK lar olarak çalışmak değil, gerek karar verici ve uygulayıcı konumundaki sorumlu kurumlar (ÖÇKKB, TKB-KKGM, Valilik, Kaymakamlık, SGK, v.d.) ve gerekse ana paydaşların tüm süreçte görüş, önerileri ve aktif katılımları ile “Deniz Kıyı Alanları Bütünleşik Yönetim Planlaması” nı birlikte hazırlamak.

Yöntem

22 ay süren projemizde tüm Gökova ÖÇK bölgesi sınırları içinde (deniz ve kıyı alanlarında) konusunda uzman bilim adamları, akademisyen, uzman ve saha araştırmacıları ile ekolojik bileşenler, sosyo-ekonomik bileşenler ve tehditler-baskılar konusunda araştırma ve literatür çalışmaları yapıldı. Tüm çalışmalar boyunca yerel yönetim temsilcileri, çiftçiler, balıkçılar, turizmciler, esnaf ve halk ile temaslar kuruldu, yörede yaşayan insanların Gökova için, kendileri için beklentileri, düşünceleri de göz önünde bulunduruldu.

Proje süresince konusunda uzman bilim adamları, akademisyen, uzman ve saha araştırmacıları ile biyolojik çeşitlilik değerlendirmesi, sosyo ekonomik yapının değerlendirilmesi, baskı ve tehditlerin analizi gerçekleştirildi.

Tüm araştırma bulguları ve veriler coğrafi bilgi sistemlerinde işlenerek analiz edilecektir. CBS çıktıları ilgili kurumlarla paylaşıldı.

Balıkçılıkla ilgili Ulusal Mevzuat ve AB müktesebatı karşılaştırmalı olarak incelenecek ve ulusal Balıkçılık Mevzuatı yasa tasarısı AB müktesebatına uyumlu hale gelecek şekilde ilgili düzenleme ve ilaveler hazırlandı.

Proje süresince geniş katılımlı paydaş toplantıları düzenlenerek yerel halkın projeye katılımı da hedeflendi ve bunlar tek tek gerçekleştirildi.

Proje faaliyetleri aşağıda belirtilen dönemlerde yürütüldü.

Proje  Dönemleri

Proje Faaliyetleri ve Araştırma Çalışmaları

A. Deniz, kıyı ve sualtı ekosistemlerinde ekolojik bileşenler
– Akdeniz foku (Monachus monachus)
– Deniz balıkları
– Makrobentik fauna
– Deniz ve kıyı kuşları ile yırtıcı kuşlar
– Deniz çayırları (Posidonia oceanica)

B. Alanda deniz ve kıyılardaki sosyo-ekonomik bileşenler
– Balıkçılık
– Balık çiftlikleri
– Turizm (otel, motel, pansiyonculuk, eko-turizm)
– Tekne ve deniz turizmi

C. – Kıyı coğrafyası ve habitat sınıflandırması

D. Tehditler ve baskılar
– Doğal kaynaklara, habitatlara ve biyolojik çeşitliliğe karşı tehditlerin belirlenmesi
– Kıyı gelişimi ve yapılaşmalarin doğaya oluşturduğu baskıların analizi
– Deniz kirliliği ölçümleri

E. Sualtı, deniz, kıyı biyolojik çeşitliliğin görüntülenmesi ve belgelenmesi

F. Tüm verilerin veritabanına ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) aktarılması

G. Gökova ÖÇKB için uygulanabilir bir “Kıyı ve Deniz Alanları Bütünleşik Yönetim Planlaması” ve ayrıca “Modeli” oluşturulması

Proje Çıktıları ve Yayınları