2023 yılı bahar sezonu saha çalışmaları Datça, Dalaman, Fethiye ve Seydikemer kıyılarında tamamlandı. SAD-AFAG uzman ekibi tarafından araştırma botu ile kıyısal habitat taramaları yapıldı ve denizden girişli mağara ve kovukların kontrolleri gerçekleştirildi.

“Muğla Fok Tür Eylem Planı İzleme ve Uygulama” çalışmalarına ilişkin Protokol kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP 4. Bölge Müdürlüğü ile Sualtı Araştırmaları Derneği işbirliği içinde Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında Datça Yarımadası ve Fethiye Körfezi’nde öncelikle süratli deniz araştırma botu ile kıyı habitat incelemeleri yapıldı. Çalışmalara DKMP 4. Bölge Md.lüğü Muğla Şube Datça Şefliği’nden uzmanlar da araştırma izleme çalışmalarına katılarak destek verdi. Kıyı habitatları izleme çalışmalarında hem Akdeniz foklarının barınma, beslenme, dolaşma ve yavrulamaya uygun kıyılar işaretlendi hem de fok-insan etkileşimleri izlendi ve belirlendi.  Gerek Akdeniz genelinde gerekse ülkemizde Akdeniz fokunun azalmasına neden olan faktörlerin hiçbiri doğal nedenler değil veya türü avlayan bir üst predatör canlı yok. Monachus monachus için en önemli tehdit yaşam alanları olan doğal kıyıların imara açılması ve yapılaşma sonucunda habitatlarının karakteristik özelliklerinin kaybolmasıdır. İkinci sırada ise saklandıkları ve barındıkları kıyı mağaralarında dalgıçlar ve teknelerin girmeleri sonucunda rahatsız edilerek mağaralarından uzaklaşmalıdır. Böyle olunca tür yavrulama ve yavruyu büyütmede başarısız oluyor, popülasyon azalıyor ve Akdeniz foklarının nesli gittikçe tehlikeye giriyor. Dolayısı ile fok-insan etkileşimleri Muğla Fok TEP çalışmalarında ayrıntılı incelendi, kategorilerine ayrıldı ve mevsim-yer bazında raporlara aktarıldı.

Ardından, daha önceki yıllarda izlenmeye başlanan kıyı mağaralarında yerlerine takılı kızılötesi kameralar kontrol edildi, bakımları yapıldı ve yenilendi. Önceden izlemeye alınmış olan toplamda 10 kıyı mağarasına girildi ve prosedürüne göre gerekli kontroller yapıldı. Mağara içi çalışmalarda infra-red ışık kaynaklı foto kapanlar ve sugeçirmez korumaları elden geçti, kart ve piller değiştirildi.

Gerçekleşen saha çalışmalarında Datça, Dalaman, Fethiye ve Seydikemer kıyılarının çok önemli fok habitatlarını barındırdığı ve gerek yöre halkından, yatçılar ve denizcilerden gelen AFBİKA fok gözlem görüntülü verileri ve gerekse mağara içi bazı kayıtlardan yararlanarak söz konusu proje alanında fokların yaşadıkları ve yavruladıkları ortaya konuldu. SAD-AFAG ın 1987 yılında başlattığı Akdeniz Foku Gözlem Verileri Toplama ve Veritabanı Oluşturma çalışmaları ile AFBİKA (Akdeniz Foku Bilgi ve Kurtarma Ağı) programı şekillenmiştir. Oldukça etkin ve verimli şekilde toplanan 1. elden ve güvenilir gözlem verileri, Muğla kıyılarında zamana ve tarihe göre fokların varlıklarını ve dağılımlarını ortaya koymaktadır. SAD-AFAG ın 1987 yılından bu yana sürdürülen çalışmalarında Muğla ili kıyılarına dağılmış en az 24 fokun varlığı belirlenmiştir (Kıraç vd. 2022). Öte yandan, ülkemizde en uzun kıyı şeridine sahip Muğla ilinde tüm uygun deniz-kıyı habitatlarında daha fazla sayıda fokların yaşadığı düşünülüyor. Gerek saha çalışmalarında toplanan verilerden gerekse yöre halkı, balıkçılar ve denizcilerden gelen görüntülü fok gözlem kayıtlarından fok bireyleri renk, desen ve çiziklerden birebir tanımlanmaktadır.

© 2023 SAD-AFAG

DCIM100GOPROGOPR0399.JPG

DCIM100GOPROGOPR0395.JPG

DCIM100GOPROGOPR0378.JPG

DCIM100GOPROGOPR0

DCIM100GOPROGOPR0363.JPG