2019 yılında başlayan Anamur deniz kaplumbağaları üreme kumsalı habitat tahribatı 2020 yılında ilgili resmi kurumların müdahaleleri ile durdurulmuştu. Ancak 2020 sonu ve 2021 yılı başı itibariyle ulusal mevzuat ve uluslararası anlaşmaları ihlal ederek doğal habitat bozunumuna neden olan yasadışı işlemler hala görülüyor.

Anamur Belediyesi tarafından, 31.05. 2019 tarihinde, Karaağaç yuvalama kumsalına piknik alanı yapmak üzere, habitat tahribatı yaratacak şekilde toprak dökülerek, çim ve ağaç dikilmesi şeklindeki yasadışı eylem, Kıyı Kanunu’na da muhalefet etmesi nedeniyle Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından durdurulmuştu. Doğa Koruma ve Milli Parklar Mersin İl Müdürlüğünce ise, Anamur Belediyesi’ne idari yaptırım kararı(para cezası) uygulanmış ve dökülen toprağın kaldırılıp, sahanın rehabilite edilmesi için 15.07. 2019 tarihine kadar süre verilmişti.
Ancak, 2020 sonu, 2021 yılı başı itibariyle, doğal habitatın bozulmasına neden olacak şekilde kumsala ve kumullara dökülen toprak hala kaldırılmamış olduğu görülmüştür. Bu arada, dökülen toprağın ve üstüne dikilen ağaçların bir kısmı, kış aylarında yükselen deniz dalgalarıyla doğal etkenlerle deniz tarafından alınmıştır. Bu da aynı zamanda düşünmeden ve bilimsel önerilere kulak asılmadan yapılan yanlışlarla milli servet kaybı anlamına gelmektedir.

1) Anamur Kumsalı, Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi olarak envanterine aldığı ve kabul ettiği 21 Deniz Kaplumbağası Üreme Kumsalı’ndan biri olup, 2009/10 sayılı Genelge ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler gereğince, özel koruma statüsündedir.

2) 31.5.2019 tarihinde Deniz Kaplumbağalarının yuvalama kumsalına toprak dökülmesi ile başlayan piknik alanı yapma girişiminin farklı habitat tahribatları ile devam ettiği görüldü. Anamur Belediyesi, iki farklı Bakanlığın İl Müdürlükleri tarafından verilen durdurma kararlarına uymayıp, doğal alan bozulmasına neden olan baskılarına devam ettiği anlaşılınca, Anamurlu doğa korumacıların kurduğu Anamur Çevre Platformu ve aynı şekilde bu gruba destek olan MERÇED tarafından ciddi bir doğal alan savunma mücadelesi başlatılmış ve konu 2019 senesinde MERÇED tarafından Bern Konvansiyonu’na taşınmıştır. SAD ise, ÖDA Savun projesi ile bu önemli doğal alanın savunmasına destek vererek, düzenlediği raporu ilgili Bakanlıklara ve Mersin Valiliği’ne resmi yazışmalarla gönderdi ve kumsalın eski haline getirilmesi isteminde bulundu. Bu vukuat ayrıca ÖDA Savun kitabına da taşındı https://sadafag.org/oda-savun-kitabi-yayinlandi/

Bu girişimler ve alan takibi sonucunda Anamur Belediyesi yine 2019 senesi içinde Doğa Koruma ve Milli Parklar Mersin İl Müdürlüğü ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mersin İl Müdürlüğü tarafından aynı yıl durduruldu. Böylelikle Anamur Belediyesi Başkanlığı resmi yazıyla hem uyarı hem de ceza aldı. 2019 senesindeki gerek STK’lar gerekse ilgili resmi makamlarca gerçekleşen girişimlerle Anamur Belediyesi’nin bu habitat tahribatı girişimleri durdu. https://www.acikgazete.com/mhpli-belediyenin-kiyi-tahribati-durduruldu-2/

3) Ancak bunlara rağmen önce durmakla birlikte 2020 yılında Anamur Belediyesi’nin piknik alanı inşaatı ve yol yapımları, hiç bir dış insan müdahalesi olmaması gereken kumsalda iş makineleri ve ağır iş kamyonları çalışmaları ve inşaat  devam etti ve doğal olarak habitat tahribatlarının hala devam etmekte olduğu anlaşıldı.

Bu girişimler ve alan takibi sonucunda Anamur Belediyesi, 2021 yılı kış aylarında sahadan el çekmiş ve fakat yuvalama kumsalının farklı yerlerine yasa dışı müdahalelerini sürdürmüştür. Ayrıca kumsalı koruma görevini yerine hiç getirmemiştir. Aksine, hiç bir insan müdahalesi olmaması gereken kumsaldan, 2020 ve 2021 yıllarında, su tahliyesi ya da kanal ıslahı gibi gerekçelerle ve iş makineleri ile ağır iş kamyonları aracılığıyla defalarca kum alarak, depolara taşımıştır.

4) Bundan dolayı ve mecburen 2019 senesinde MERÇED durumu Medasset’e bildirmek ve sorunu paylaşmak zorunda kaldı. Medasset ise konuyu bir şikayet dosyası haline getirerek Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu Bern Sözleşmesi Sekretaryasına Ocak 2020’de bir dilekçe ile iletti. Bunun üzerine Bern Sözleşmesi Sekreteryası dünyada bazı diğer ihlallerle birlikte Türkiye için yapılan Şikayet Dosyasını (complaint file) kabul etti. Türkiye’den Patara Kumsalı ile birlikte Anamur Kumsalı hakkında açılan Şikayet Dosyaları resmen işleme konmuş ve ilgili Bakanlıktan miyatlı olarak savunma istenmiştir.

Medasset aracılığıyla durumu Bern Konseyi’ne iletmek zorunda kalan MERÇED, ilerleyen aşamalarda, belediye ya da kumsalın 1. koruma bölgesi (kıyıdan itibaren ilk 65 metre) içinde faaliyet gösteren işletmeler tarafından yuvalama kumsalına yapılan tüm saldırıları rapor etmiş ve ÖDA savunmasına ara vermemiştir. Gelinen aşamada, Anamur yuvalama kumsalının durumu, Bern Konseyi Sekretaryası’nın oluşturduğu şikayet dosyasındaki güncellenmiş rapor ile 2021 yılı Nisan ayında yapılacak toplantıda Konsey’e sunulacağı bilgisi alınmıştır.

5) Karaağaç kumsalındaki mevzuat ihlalleri Belediyece yapıldığı ancak Karaağaç kumsalı dışında kalan kumsaldaki ihlallerin ise özel işletmeciler tarafından yapıldığı anlaşıldı. Ama özel girişimcilerin Anamur Kaplumbağa Kumsalı’na karşı ihlallerine şu ana kadar Belediyeler ve Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından müdahale edilmediği bilgileri ulaştı. Konseyin incelemesine sunulacak dosya kapsamında, sadece Anamur Belediyesi’nin Karaağaç Piknik alanı tahribatı değil, işletmeciler tarafından yuvalama kumsalında gerçekleştirilen ihlaller de yer almaktadır. Aşağıda yer alan bağlantıların incelenmesinde anlaşılacağı üzere ve MERÇED Anamur Temsilciliği tarafından verilen bilgilere göre; şu ana kadar tüm bu ihlallere Belediyeler ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından zamanında müdahale edilmemekte, etkili biçimde koruma yapılmamaktadır. Bu olumsuz durumların devam etmesi halinde, deniz kaplumbağalarının ve yuvalama kumsalının geleceği büyük tehdit altındadır.

6) Konseyin incelemesine sunulacak dosya kapsamında, sadece Anamur Belediyesi’nin Karaağaç Piknik alanı tahribatı değil, işletmeciler tarafından yuvalama kumsalında gerçekleştirilen ihlaller de yer aldığı öğrenilmiştir. Aşağıda yer alan bağlantıların incelenmesinde anlaşılacağı üzere ve MERÇED Anamur Temsilciliği tarafından verilen bilgilere göre; şu ana kadar tüm bu ihlallere ilgili makamlarca müdahale edilmediği ve korumada bazı zaaflar görüldüğü bilgileri aktarılmıştır. Bu olumsuz durumların devam etmesi halinde, deniz kaplumbağalarının ve yuvalama kumsalının geleceği büyük tehdit altındadır.  Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan taahhütlerini yerine getirememiş olması elbette çok üzücü ve hiçbir şekilde ulaşmasını istemediğimiz olumsuz bir aşama. Bu yüzden, Anamur Çevre Platformu ve MERÇED ‘in yanısıra, SAD olarak da güncel gelişmelerle ilgili olarak konudan sorumlu ilgili Bakanlıklar (T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı TVK Gn. Md.lüğü ile T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP Gn. Md.lüğü) ve T.C. Mersin Valiliği’ne konu tekraren resmi yazılarla aktarılacak ve düzeltici adımlar ile gerekli tüm önlemlerin en kısa sürede yerine getirilmesi talep edilecektir.

Konuyla ilgili sosyal medyada çıkan haberlerin linkleri:

https://www.facebook.com/949710881892145/posts/1675656962630863/?d=n

https://www.facebook.com/949710881892145/posts/1674925489370677/?d=n

https://www.facebook.com/949710881892145/posts/1654999928029900/?d=n

https://www.facebook.com/watch/?v=431066007984945

Deniz Kaplumbağaları Koruma Yönetmeliğine göre, gerek Caretta caretta gerekse Chelonia mydas türü deniz kaplumbağalarının üreme doğal kumsallarına hiçbir müdahale, kazı, inşaat ve ağaç dikimi yapılamaz hükmü açıktır. Buna rağmen suni ağaçlandırmalar yapılmakta ve kımsala ilkbahar ve yaz aylarında yuva kurmaya gelen dişi kaplumbağalar ile 2 ay sonra çıkacak yavru deniz kaplumbağalarına engel teşkil edecek ağaçlar dikildi. Mart 2021 Fotoğraf: MERÇED

Fotoğraftaki yer Belediye’nin piknik alanı için toprak döktüğü yer. Doğal olarak da deniz buraya dikilen ağaçlarla birlikte toprağın bir kısmını geri aldı. Halbuki bu uyarı şifahi olarak Anamurlu doğa korumacılar tarafından deften belirtilmişti. Mart 2021 Fotoğraf: MERÇED

Üreme kumsalına hiçbir araç girişi yapılmaması gerekliliğine karşın kumsal üzerinde araçlar dolaşmakta. Mart 2021 Fotoğraf: MERÇED

Deniz Kaplumbağaları Üreme Kumsalları Genelgesi gereğince denizden itibaren ilk 65. içinde hiç bir insan yapısı ve hatta kazık, şemsiye vb olmaması gerekmektedir. Buna rağmen ilk 10 m. içinde yabancı tür ağaçların dikilmesi kabul edilmeyecek önemli bir aykırılık. Mart 2021 Fotoğraf: MERÇED

Fotoğrafta görülen üreme kumsalının hemen sağ kısmında görülen çimenli topraklık alan sonradan iş makineleri ve kamyonlarla kumsala taşınarak üzeri örtülerek meydana gelen habitat tahribatını göstermektedir. Yumurtlamaya gelen dişi Deniz Kaplumbağaları işte bu tahrip edilen kısma çıkıp yuva yapamaz ve yumurtalarını bırakamaz! Mart 2021. Fotoğraf: MERÇED